Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός: Η σημασία του για την Ελλάδα

Η Αθήνα προχώρησε στην κατάθεση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, ο οποίος καθορίζει επισήμως για πρώτη φορά τα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Αυτό το σημαντικό κείμενο αποτυπώνει τη πλήρη επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών πάνω στις θαλάσσιες ζώνες. Ο Γιώργος Γεραπετρίτης χαρακτήρισε το σχέδιο αυτό ζωτικής σημασίας, ενώ κυβερνητικές πηγές δηλώνουν ότι με αυτήν την ενέργεια η Ελλάδα κλείνει εκκρεμότητες του παρελθόντος και προάγει ενεργά τα εθνικά συμφέροντα, αποσαφηνίζοντας ότι η Αθήνα επιδιώκει το διάλογο.

Στον ελληνικό χάρτη αποτυπώνονται οι συμφωνίες οριοθέτησης Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) με την Ιταλία και την Αίγυπτο, οι οποίες προήλθαν από διμερείς διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας και τις αρχές καλής γειτονίας. Η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία αμφισβητεί το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, καθιστώντας σαφές ότι η Ελλάδα υπερασπίζεται τα δικαιώματα της στην περιοχή.

Αναγνωρίζοντας τη σημασία του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, το έγγραφο αποτυπώνει κατ’ αρχάς τις δύο συμφωνίες ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο, με ιδιαίτερη έμφαση στη συμφωνία με την Αίγυπτο, η οποία αναγνωρίζεται ως η ισχυρότερη ένδειξη αμφισβήτησης του τουρκολιβυκού μνημονίου. Η κατάθεση της συμφωνίας αυτής αποσκοπεί στην αποτύπωση των μέγιστων δυνητικών ορίων του ελληνικού θαλάσσιου χώρου, κατοχυρώνοντας τη βάση από την οποία η Ελλάδα ενδέχεται να προχωρήσει σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.

Η δημοσίευση του Χάρτη έρχεται σε συνέχεια των πρόσφατων εξελίξεων σχετικά με τις έρευνες για το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Παρά τις δεύτερες σκέψεις που διατυπώθηκαν στην Αθήνα, οι κίνδυνοι κρίσης στα όρια της ελληνοτουρκικής διαφοράς παραμένουν παρόντες.

Η προσφορά του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού εγείρει και πάλι τις διαρθρωτικές διαφορές μεταξύ των δύο χωρών γύρω από το κρίσιμο ζήτημα της οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών. Η τουρκική πλευρά, σύμφωνα με τις δηλώσεις της, υποστηρίζει ότι τα ελληνικά νησιά δεν έχουν δικαίωμα σε ΑΟΖ, υποστηρίζοντας ότι η τουρκική υφαλοκρηπίδα επεκτείνεται μέχρι τη μέση του Αιγαίου. Η βάση της τουρκικής θέσης είναι το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο δεν υπολογίζει το Δίκαιο της Θάλασσας και τις νόμιμες συμφωνίες μεταξύ κρατών της Ανατολικής Μεσογείου.

Αξιοσημείωτο είναι ότι εκκρεμεί ο ακριβής ορισμός της διεξαγωγής ανώτατου συμβουλίου συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, καθώς και η προγραμματισμένη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν. Η Τουρκία αντέδρασε στην κατάθεση του σχεδίου, υποστηρίζοντας ότι ορισμένες από τις καθορισμένες περιοχές παραβιάζουν τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες της και τονίζοντας ότι οι μονομερείς ενέργειες της Ελλάδας δεν θα έχουν νομικές συνέπειες για τη χώρα.

Επί του παρόντος, ο χάρτης δεν αποτυπώνει τις χρήσεις της θάλασσας, όπως το πού επιτρέπεται η δραστηριότητα με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτό θα εξειδικευτεί σε δεύτερο χρόνο, περιλαμβάνοντας τον καθορισμό θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, τη βελτίωση θαλάσσιων μεταφορών, τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, καθώς και την αξιοποίηση ενεργειακών πόρων και υδρογονανθράκων.

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός δεν είναι μόνο μια αναγκαία πολιτική ενέργεια, αλλά και μια ουσιαστική υποχρέωση της χώρας μας απέναντι στην ΕΕ, με στόχο την καλύτερη οργάνωση και εκμετάλλευση του θαλάσσιου χώρου.

Ρεπορτάζ από τον Πιέρρο Τζανετάκο.